از آنجا که نمیشود همه فیلمهای این جریان را در این فهرست ذکر کرد، تنها به گلچینی از بهترینها اکتفا شده و بیشتر معیار، فیلمهایی بوده است که جریان روشنفکری و مخاطبان عام را به یک اندازه به خود جذب کردهاند و در بررسی تاریخ سینمای ایران بیشتر از آنها یاد شده است. طبیعتاً بعضی از آثار مهم از قلم افتاده؛ آثاری که بنا به شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دوره خود مهجور ماندهاند و ارزششان امروز تنها با گذشت زمان معلوم شده است. فیلمهایی همچون «سیاوش در تخت جمشید» اثر فریدون رهنما و «چشمه» آربی آوانسیان از فیلمهای مستقلتر و هنریتر جریان روشنفکری سینمای ایران بودهاند و در مجال دیگری باید از آنها گفت.
برای فجر چهل و سوم در مجموع ۳۷ فیلم برای بخشهای اصلی در نظر گرفته شده: ۴ فیلم برای بخش انیمیشن و ۳۳ فیلم برای سودای سیمرغ که از میان آنها، ۱۳ اثر توسط فیلماولیها ساخته شده است. اتفاق خوب این است که انیمیشنها بخش اختصاصی و مستقل خودشان را دارند و در کنار فیلمها قرار نمیگیرند. از طرف دیگر، مدیریت تعداد بالای فیلمها، احتمالا برگزارکنندگان جشنواره فجر را دچار چالش میکند و باید دید چگونه حدود ۴۰ فیلم را در یک بازهی زمانی کوتاه به نمایش خواهند گذاشت.
جود لا با بازی در قالب نقشهای فرعی کارش را شروع کرد. به نظر میرسید که جوانی خوش چهره است و همین هم چند صباحی او را در مرکز قاب تعدادی فیلم نگه میدارد و بلافاصله فراموش میشود. اما خیلی زود این انگاره کنار گذاشته شد. هر چه زمان گذشت او با فیلمسازان بزرگتری کار کرد و با بازی در فیلمهای مستقل نشان داد آمده که بماند و فقط به فکر شهرتی زود گذر نیست. ناگهان در عرض چند سال با کارگردانان بزرگی چون سم مندس، مارتین اسکورسیزی، دیوید کراننبرگ، آنتونی مینگلا و استیون اسپیلبرگ کار کرد و در همهی این آثار هم درخشید.
از نگاه منتقدان و مخاطبان، بهترین سالهای هالیوود به دلیل حضور آثار هنری شایستهای که جوایز مهمی چون اسکار را فتح کردهاند، ماندگار میشوند. بااینحال، گاهی یک فیلم یا رویداد استثنایی، با انرژی منحصربهفرد خود، موجی در فرهنگ عامه ایجاد میکند که آن سال را در تاریخ سینما برجسته میکند. این لحظات تنها به خاطر برنده شدن یک فیلم در اسکار یا جوایز دیگر نیست که به یاد میمانند؛ بلکه تأثیری است که بر ذهن و قلب مخاطبان گذاشتهاند. تأثیری که از سالنهای سینما فراتر رفته و به پدیدهای فرهنگی تبدیل شده است.
«شرور» نیاز به پیشزمینه دارد. چون در واقع اسپینآف فیلم «جادوگر شهر اوز» است که بر اساس مجموعه کتابهای «شهر اوز» نوشته ال.فرانک بائوم ساخته شده است. نمایش موزیکال «شرور» برداشتی آزاد از رمانی به نام «شرور: زندگی و زمان جادوگر شرور غرب» نوشته گرگوری مگوایر است که خود از مجموعه داستانهای «شهر اوز» و فیلم «جادوگر شهر اوز» الهام گرفته است. «شرور» به سالهای پیش از ورود دوروتی گیل و دوستانش به شهر اوز برمیگردد و قصه جادوگری را که دوروتی از پا درمیآورد، روایت میکند. اگر داستان «جادوگر شهر اوز» را بدانید، دوروتی و دوستانش را میشناسید. اگر این اطلاعات را نداشته باشید هم به عنوان مخاطب ژانر موزیکال، فیلم برایتان جالب خواهد بود. فقط شاید در قسمت دوم فیلم که قرار است سال آینده به نمایش درآید، در فهم قصه دچار ابهاماتی شود. تا اینجا شخصیتها هیچ ارتباطی به شخصیتهای قصه «جادوگر شهر اوز» ندارند و فیلم هم به اندازه کافی قصهاش را سرراست روایت میکند که مخاطبش را سردرگم نکند. به عنوان یک فیلم دو ساعته آنقدر وقت هم دارد که جهان خیالیاش را با جزئیات ترسیم کند.
با این حال، اگرچه تمامی انیمههای هایائو میازاکی حداقل خوب هستند، برخی از آنها حتی بهتر از بقیهاند. آنچه در ادامه میآید، تلاشی شاید بحثبرانگیز برای رتبهبندی این آثار با بیشترین دقت ممکن است. این فهرست شامل فیلمی میشود که ممکن است آخرین اثر او باشد و در سال ۲۰۲۳ منتشر شده است؛ البته میازاکی قبلاً هم نشان داده که بازنشستگی برایش بیشتر شبیه یک وقفه موقتی است تا یک تصمیم قطعی…. زمان نشان خواهد داد که آیا این فیلم واقعاً پایان کار او خواهد بود یا خیر.
از بازی درجه یک دمی مور یا نائومی اسکات در فیلمهای ترسناک تا بازیهای درجه یک ماریان ژان بتیست که یکی از شانسهای کسب جایزهی اسکار است، سال ۲۰۲۴ دوران بازیها و نقشهای پیچیده هم بود. فیلمنامهنویسان و کارگردان شخصیتهای مختلفی طراحی کرده بودند و بازیگران مختلف فرصت داشتند در قالب این شخصیتها بدرخشند و کاری کنند. به عنوان نمونه منحنی تغییر شخصیت دمی مور در فیلم «ماده» ریتمی سرسامآور دارد و حضور او چنان خیره کننده است که نمیتوان نادیدهاش گرفت.
یکی از بهترین کارگردانان زن ایران، پاکروان در ۲۸ فروردین ۱۳۵۶ در تهران متولد شد و از کودکی به هنر و سینما علاقه داشت. پاکروان فارغالتحصیل رشتهی کارگردانی سینما از دانشکدهی سینما تئاتر دانشگاه هنر است و سپس به آمریکا رفت و در دانشگاه UCLA آمریکا و در رشتهی سینما چندین واحد درسی را سپری کرد.